“Organiseer je eigen disruptie. Kijk vooruit!”

Al meer dan dertig jaar werkt Axel Smits honkvast en loyaal voor de Belgische tak van de wereldwijde professionele dienstverlener PwC. In 2016 kreeg hij de leiding over PwC Belgium. Veel insights over de persoon achter de manager vind je niet op het wereldwijde web. Maar wie zijn professionele interviews aandachtig leest, ontdekt een man die gelooft in de kracht en de toegevoegde waarde van de mens als protagonist in het economische strijdtoneel.

Maak de taart groter

Op dat strijdtoneel, zo blijkt uit PwC’s 23^ste Global CEO Survey, waren bedrijfsleiders nog nooit zo pessimistisch over de groeikansen van hun bedrijf en de economie. En toen was COVID-19 nog niet eens uitgebroken. “Ondanks alle tegenslagen is er altijd nog reden tot optimisme, ook voor de Belgische economie. Ik hoop alvast dat de nieuwe regering meer zal inzetten op het vergroten van de taart dan op het altijd maar opnieuw herverdelen ervan. Dat kan best door maximaal buitenlandse investeringen aan te trekken en onze export te stimuleren.” 

In het boek ‘125 jaar VBO & beyond’ stelt de Zweedse denker Johan Norberg dat bedrijven geneigd zijn om hun businessmodel in leven te houden, want daarmee maken ze winst. Ze willen niet té innovatief zijn of zichzelf disrupteren waardoor ze zichzelf vaak onbewust vastrijden. “Er is leiderschap nodig om die ‘mindset’ te doorbreken. Stimuleer menselijke creativiteit, biedt een kader en creëer een omgeving van vertrouwen zodat mensen hun ideeën op tafel durven leggen. Toon daarnaast de voordelen van verandering om natuurlijke weerstand te doorbreken. En aanvaard ten slotte dat verandering tijd vergt.”

Fiscale hel?

Ook ons land kan wel wat verandering gebruiken. Al jaren tuimelt het omlaag in uiteenlopende economisch relevante Europese rankings. In één, die van de belastingdruk, staan we jammer genoeg al geruime tijd in de top drie. Of België anno 2020 nog altijd de fiscale hel is voor zowel bedrijven van eigen bodem als voor buitenlandse investeerders? Met een overheidsbeslag van meer dan 50% lijkt het Axel Smits maar normaal dat de overheid efficiënt omgaat met de belastingen die ze int. Dat het altijd beter kan, is een understatement. “Belastingen hebben trouwens ook een sturend karakter. Ze kunnen het verschil maken tussen het aantrekken of afstoten van buitenlandse investeringen. Ze sturen positief op voorwaarde dat ze voldoende aantrekkelijk zijn en tegelijk stabiliteit en zekerheid bieden. En daar wringt het schoentje nog te vaak. België heeft de voorbije jaren veel vertrouwen verloren, het zal tijd vragen om dat te herstellen.” 

Toen België in 2017 besliste om de vennootschapsbelasting te verlagen, reageerde Axel Smits nog voorzichtig positief. Het voelde voor hem aan alsof ons land veeleer een competitief nadeel verminderde dan dat het een voordeel creëerde. “De verlaging van de vennootschapsbelasting alleen is onvoldoende om een gunstig investeringsklimaat te creëren. België moet een totaalvisie bouwen, meer ‘service minded’ zijn en dat alles als een wervend verhaal brengen, gedragen door alle overheidsniveaus.”

Fair share of taxes

In een gedigitaliseerde economie zijn de traditionele grondslagen om belastingen te heffen aan het verdwijnen. Is winst nog het juiste criterium om de belasting op te berekenen? Volgens fiscaal experte Isabel Verlinden, een collega van onze gast, luidt de kernvraag: ‘Waar zit de waardecreatie van de economie en hoe ga je die belasten?’ “Het klinkt interessant als de overheid stelt dat bedrijven hun ‘fair share of taxes’ moeten betalen, waarmee ze vooral bedoelt dat dat hier moet gebeuren. Voor een internationale groep actief in tientallen landen is het bijzonder moeilijk om te bepalen waar ze welk stukje van de winst moet laten vallen. Die beslissing is in toenemende mate gekoppeld aan de immateriële activa die er zijn.”

Een berg potentieel

Wat ons naadloos bij een van Axel Smits’ stokpaardjes brengt: de onderbenutting van de intellectuele eigendomsrechten (IP). Als een ware primus inter pares schreef hij in zijn periode als fiscaal adviseur boeken over het feit dat veel bedrijven, ook Belgische, de waarde van de immateriële activa verwaarlozen. Nochtans kunnen imago, kennis, merken, patenten, auteursrechten en dergelijke soms wel tot 70% van de marktwaarde van beursgenoteerde bedrijven vertegenwoordigen. “Het klopt dat de immateriële activa aan belang toenemen in de strijd om zich als bedrijf te differentiëren. Jammer genoeg weten te weinig ondernemingen welke intellectuele eigendomsrechten ze bezitten en gebruiken. Of ze onderschatten de waarde ervan. We zitten zeker nog op een berg verborgen potentieel. Je kunt de IP-portefeuille uiteraard niet valoriseren en strategisch inzetten zonder hem eerst in kaart te brengen.”

Heruitvinden

Waardecreatie komt niet vanzelf, het vergt hard werken en mensen met de juiste vaardigheden. Niet langer de toegang tot kapitaal bepaalt het succes van een onderneming, maar wel het vinden en binden van het juiste talent. Smits vergelijkt het eigen PwC-model met een businessschool waar talent wordt opgeleid om daarna verder zijn weg te vinden binnen of buiten de organisatie. “Dat model werkt voor ons wereldwijd al meer dan 170 jaar. Blijven groeien, doe je maar als je de organisatie ‘future proof’ blijft heruitvinden. Mijn devies: schiet jezelf in de voet, vooraleer een ander je door het hoofd schiet. Organiseer je eigen disruptie en kijk vooruit!”

Zet alvast de volgende Let’s Talk-podcast van het Verbond van Belgische Ondernemingen in uw agenda en tune in! Met als gast Pascal De Buck (CEO van gasnetwerkbeheerder Fluxys), de man die in België de gas doet branden, maar zelden in zijn kaarten laat kijken. Benieuwd of de geboren strateeg op donderdag 28 januari 2021 wel het achterste van zijn tong laat zien.